Sporcuların taktığı renkli bantların asıl amacı şaşırttı: Hedef kaslar değil, beyin!

Metin Aktaşoğlu / Milliyet.com.tr – Son dönemde izlediğiniz spor müsabakalarında sporcuların omuzlarında, dizlerinde ya da sırtlarında dikkat çekici renkli bantlar fark etmiş olabilirsiniz. Atel, dizlik ya da bileklik gibi destekleyici ekipmanların kullanımı elbette yeni bir şey değil ancak bu kadar sık görmeye başladığımız bu bantların da bir sırrı olmalı. İşte spor dünyasının yeni gözdesi: Kinezyo bant ya da bilinen adıyla ‘k-tape’.

Bu bantların sporcularda performansı gerçekten artırıp artırmadığı uzun süredir tartışma konusu. Peki neden bu kadar popüler hale geldiler? Aslında hikâye 1970’lerin başına uzanıyor. ABD’de eğitim almış Japon kayroprakti uzmanı Dr. Kenzo Kase, o dönemde hastalarının hareket kabiliyetini kısıtlayan sert ortopedik bantlara alternatif arayışındaydı. Sonuçta kasları destekleyen ama hareketi engellemeyen, ciltle birlikte esneyen bu elastik bantları geliştirdi. Ancak ‘kinezyo bant’ adını dünya asıl olarak 2008 Pekin Olimpiyatları’nda duydu. O dönemde birçok üst düzey sporcunun vücudunda bu bantları gören izleyiciler, kısa sürede meraka kapıldı. Böylece k-tape, profesyonel spor dünyasında yaygın bir destek aracına dönüştü. O günden beri sahalarda, salonlarda ve ekranlarda neredeyse her sporcunun vazgeçilmez ekipmanı haline geldi.

UC San Francisco’dan fizyoterapist Christopher DaPrato, bu dönemde spor hekimlerinin bantların işleyişine dair çeşitli teoriler geliştirdiğini belirtti. DaPrato’ya göre uzmanlar, bu bantların deriyi ve alttaki dokuları hafifçe kaldırarak kan akışını artırdığını, lenf drenajını desteklediğini ve kasların daha verimli çalışmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor.

‘EKLEMİ BELLİ NOKTADA POZİSYONLAMAK İÇİN KULLANIYORUZ’

DaPrato, bandın teorilerin öne sürdüğü şekilde çalıştığını ve olumlu etki gösterdiğini açıkça kanıtlayan az sayıda çalışma olduğunu söylese de birçok sporcu, özellikle ağrıyan veya gerginlik hissedilen yakın bir bölgeye bant uyguladıklarında kendilerini daha iyi hissettiklerini belirtti.

Uzman Fizyoterapist İsmail Gönen konuyla ilgili, “Biz kinezyo bantları öncelikle ‘koreksiyon’ amacıyla kullanıyoruz. Yani eklemi belli bir noktada pozisyonlamak istiyorsak kinezyo bantlarından yardım alıyoruz. Kinezyo, bir rijit (sabitleme ve destekleme amaçlı kullanılan bant uygulaması) bant kadar hareket yaratmaz ancak eklem hareketine de daha çok izin verir” ifadelerini kullanarak şu açıklamalarda bulundu:

Uzman Fizyoterapist Gönen, bu bantların herhangi bir ilaç içermediğinin de altını çizdi. Bu bağlamda kinezyo bantların yakı olarak adlandırılan bantlardan tamamen farklı olduklarını hatırlatan Gönen, bantların ameliyat sonrası iyileşme sürecinde ödem azaltmada ciddi anlamda olumlu değişimlere sebep olduğunu da sözlerine ekledi.

Fizyoterapist Deniz İşçi ise kinezyo bantlarının kas ve eklemlerde sağladığı stabiliteye vurgu yaparak, “Performansa olumlu etkisi detaylıca araştırılması gereken bir mesele lakin sakatlıkları önleme noktasında ve sporcuların sağlığını koruma noktasında kesinlikle etkili oluyor” dedi. Fizyoterapist İşçi, bandı uygulayan uzmanın yetkinliğinin de önemli olduğunu ileterek bandın yeni bir kullanım alanına şöyle değindi:

NÖROLOJİK VE PSİKOLOJİK FAYDALARI DA VAR

Kinezyo bantlar üzerine yapılan araştırmalar, bandın aynı zamanda nörolojik ve psikolojik faydaları olabileceğini de gösterdi. Bulgular, bandın bazı durumlarda proprioseptif farkındalığın (vücudunun nerede olduğunu ve nasıl hareket ettiğini hissetme becerisi) iyileştirilmesine de yardımcı olabileceğini ortaya koydu. Örneğin bandı ayak bileğinizde taşıyorsanız, koşarken ayağınızın yere nasıl bastığını daha iyi fark edebilirsiniz. 

Bazı uzmanlara göre kinezyo bantlar, propriosepsiyonla (vücut bölümlerinin hangi konumda olduğu hakkında bilinçli ve bilinç dışı şekilde haberdar olma becerisi) ilişkili reseptörler ve sinir uçlarının bulunduğu cilt altı dokusuna hafif bir baskı uygulayarak etkisini gösteriyor. İsveç’teki Karlstad Üniversitesi’nde kinezyo bant üzerine araştırmalar yürüten akademisyen Shashank Ghai, bu baskının bant uygulanan bölgeyle beyin arasındaki ‘sinyal iletimini güçlendirdiği’ düşüncesinin yaygın olduğunu belirtti. Ancak Ghai, bu etkinin sanıldığı kadar büyük olmadığını, “Propriosepsiyon üzerinde elbette bir etkisi var ama oldukça mütevazı düzeyde. Muhteşem sonuçlar beklememek gerekir” ifadeleriyle vurguladı. 

SPORCULARA GÜVENLİK HİSSİ VERİYOR

Araştırmalar, kinezyo bantların birçok sporcu için aslında fizikselden çok psikolojik bir etki yarattığını gösteriyor. Uzmanlara göre zayıf bir kasın ya da sakatlığa yatkın bir bölgenin üzerine bant uygulanması, sporculara antrenman veya müsabaka sırasında ‘Korunuyorum’ hissi veriyor. Bu da doğrudan performansı değil ama özgüveni ve hareket güvenliğini artırabiliyor. DaPrato, “Böylesi bir destek beyninizin daha iyi hissetmesini sağlar. Bu da özgüveninizi artırabilir ve kendinizi iyi hissetmediğiniz bir alanda yaşayabileceğiniz korku, kaçınma veya kaygıyı azaltabilir” diyerek, bu özgüvenin sporcuların daha sıkı antrenman yapmasına veya daha akıcı hareket etmesine yardımcı olabileceğini iletti.

Uzman Fizyoterapist İsmail Gönen de DaPrato ile aynı fikirde. Gönen, “Özellikle sporcularda örneğin önceden sakatlık yaşadığı ya da bir operasyon geçirdiği dizini bantladığınızda dizine olan güveni artıyor veya arka adaleyi bantladığınızda semptomlar azalıyorsa sporcunun güveniyle birlikte performansı da artacaktır” diyerek sözlerini noktaladı. 

Kaynak: Milliyet