İsmi duyulmayan bir Çin şirketi, dünyanın en çok satan ilacını tahtından etti!

Çin’in DeepSeek’i, inanılmaz bir fiyata beklenmedik bir yenilik sunarak dünyayı şok etmesinin ardının ilaç sektöründe de bu yıkıcı devrim sessizce seyrediyor!

Çin’de yapılan bir deneyde , yeni ilaç Ivonescimab’ın, Amerikan kanser tedavisinde öncü olan Merck’in geliştirdiği ve 130 milyar dolardan fazla satış geliri elde eden gişe rekorları kıran ilaç Keytruda’yı geride bıraktığı görüldü .

Dünya Akciğer Kanseri Konferansı’nda yayınlanan klinik verilere göre, Akeso’nun yeni ilacıyla tedavi edilen hastaların tümörlerinin tekrar büyümesi 11,1 ay sürerken, Keytruda ile tedavi edilen hastaların tümörleri 5,8 ay kadar uzun sürdü.

Eylül ayının başlarında birkaç gün boyunca, Akeso’nun ABD ortağı olan Kaliforniya merkezli Summit Therapeutics’in hisseleri, Refinitiv’in verilerine göre iki katından fazla artarak rekor seviyeye ulaştı. Şirket, yeni ilacı Kuzey Amerika ve Avrupa’da ticarileştirme hakkını lisanslamıştı.

O zamanlar, uzmanlar bunun Çinli ilaç şirketleri için bir dönüm noktası olduğunu söylese de, sektör dışında pek fark edilmedi. DeepSeek’in bu yılın başlarındaki başarılarının ardından her şey değişti ve bu başarı, Çin’deki inovasyon ceplerine uluslararası ilgiyi çekti ve küresel etkileri de arttı.

Akeso CEO’su Michelle Xia, geçen ay BiotechTV ile yaptığı bir röportajda , “Çin biyoteknoloji endüstrisinin küresel olarak önemli bir rol oynayacağına inanıyorum. Ve biz de giderek daha fazla katılacağız” dedi.

Akeso, CNN’e gönderdiği açıklamada, ilacının dünyanın en çok satan ilacı olan Keytruda’yı geride bırakmasının “inanılmaz heyecan verici bir an” olduğunu söyledi.

Açıklamada, “Akeso’nun yenilikçiliği, hastalık biyolojisi ve protein mühendisliği konusunda derin bir anlayışla yönlendirilirken, aynı zamanda Çin’deki hızlı geliştirme süresinden ve üst düzey yeteneklerin bolluğundan da yararlanıyor” denildi.

ÇİN BİYOTEKNOLOJİSİNİN YÜKSELİŞİ

Çin ekonomisini açtığı 1980’lere kadar, ilaç firmalarının çoğu devlete aitti. Geçtiğimiz 40 yılın çoğunda, Çinli biyoteknoloji şirketleri çoğunlukla “ben de” ilaçları olarak bilinen mevcut ilaçları kopyalıyordu.

Ancak son 10 yılda, Batılı ürünlerle doğrudan rekabet edebilecek daha gelişmiş ilaçlarla yenilik yapmaya başladılar. Ve ürünlerini dünyanın geri kalanına ulaştırmak için Batılı ortaklarla milyarlarca dolarlık lisans anlaşmaları imzaladılar.

AstraZeneca, kardiyovasküler ilaç geliştirmek için geçen yıl Çinli CSPC Pharmaceutical Group ile 1,92 milyar dolarlık bir anlaşma imzalarken, Merck ise deneysel bir zayıflama hapı için Çinli Hansoh Pharmaceutical ile 2 milyar dolarlık bir anlaşmaya imza attı.

AB Bernstein’da ilaç analisti olan Rebecca Liang, “İnsanlar biyoteknoloji endüstrisinin Çin’de çok hızlı büyüdüğünün farkındaydı, ancak çok azı bunu ABD’nin en iyi yenilikçileri için gerçek bir tehdit olarak görüyordu,” dedi. “Şimdi tehdit gerçek oluyor, çünkü bir tür sıçrama olan bu yeni nesil ilaçları görmeye başlıyorsunuz.”

HSBC Qianhai Securities tarafından bu ayın başlarında yayınlanan bir araştırma notuna göre, Çin tüm sektör için bir inovasyon merkezi haline geliyor ve lisans anlaşmalarının sayısı 2017’de sadece 46’dan geçen yıl 200’ün üzerine çıktı. Toplam anlaşma tutarı 2017’de sadece 4 milyar dolardı ve geçen yıl 57 milyar dolara çıktı.

Piyasa istihbarat şirketi Mergermarket’in rakamlarına göre, Çinli firmaları ilgilendiren 50 milyon dolar ve üzeri değerindeki büyük ilaç işlemleri 2024 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık %30 arttı.

Jefferies Sağlık Araştırmaları Genel Müdürü Cui Cui, Çinli biyoteknoloji firmalarının araştırma kabiliyetlerinin ve geliştirme verimliliğinin, güçlü hükümet desteği, yabancı yatırım ve yerli yetenek zenginliği gibi faktörler sayesinde arttığını söyledi.

Cui CNN’e yaptığı açıklamada, “Geçmişte [Çin biyoteknolojisi] sadece taklitçi olarak algılanıyordu ancak gelecekte küresel ölçekte en iyi ilaç şirketleriyle rekabet edebilirler” dedi.

Ancak Akeso’nun başarısı yurtdışında yankı uyandırırken, Çin’de patentli ilaçlarla aynı etken maddelere sahip ancak çok daha ucuz olan yerli üretim jenerik ilaçların kalitesi konusunda tartışmalar sürüyor.

Çin’de yerli üretim ilaçların geçmiş performansına duyulan güvensizlik derindir. Bu tür endişeler geçen ay Çin jenerik ilaçlarının şüpheli kalitesine ilişkin iddialar üzerine kamuoyunda infiale yol açtı ve bu da resmi bir soruşturmaya yol açtı.

Çin’in sağlık düzenleyicisi daha sonra ilaçların güvenliğini savundu ve soruşturmanın kalite endişelerinin asılsız olduğunu bulduğunu söyledi. Birkaç Pekin sakini geçen hafta CNN’e Akeso veya yeni ilacıyla ilgili bilgi sahibi olmadıklarını ve yine de ithal ilaçları tercih ettiklerini söyledi.

“Dürüst olmak gerekirse, daha pahalı ilacı seçme eğilimindeyim. Sonuçta, ödediğinizin karşılığını alıyorsunuz,” dedi Pekin sakini Gu Zhihao CNN’e.

ABD yatırımcıları ve düzenleyicileri daha önce Çin’de toplanan klinik deney verilerinin kalitesini sorguladı. Liang, ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) geçmişte ülkede geliştirilen ilaçları, deney kurulumunun “yeterince titiz olmaması” nedeniyle reddettiğini söyledi.

Jenerik olmayan Akeso’nun yeni ilacı, Çin’in ilaç düzenleyicisi tarafından bazı akciğer kanseri hastaları için onaylandı. Ancak ABD’de satılmasına daha yıllar var.

Cui’ye göre, bu yılın ilerleyen zamanlarında küresel bir deneme üzerinde çalışılıyor ve bu, etkinliğini daha da kanıtlayabilir. Sonuç sağlam olursa, Çin’in son teknoloji ilaçları geliştirmede kaydettiği ilerlemenin daha fazla kanıtı olacaktır.