Ağzı dikili ama çok şey anlatıyor! 10 bin 500 yıllık ölü heykeli

GÖRKEM EVCİ / Şanlıurfa – Birkaç yıl öncesine kadar kamuoyunda Şanlıurfa’daki Neolitik yerleşimlerden yalnızca Göbeklitepe’nin ismi duyulmuştu. Şimdilerde buna Karahantepe de eklendi. Ancak beşinci yılını dolduran Taş Tepeler Projesi’ndeki “son avcı-toplayıcıların köyleri” bunlarla sınırlı değil. Şu anda 12 tepede kazı çalışması yürütülürken henüz kazılmayan ancak yerleşim izleri olduğu tespit edilen Göbeklitepe benzeri birçok tepe bulunuyor.

Tarihi 10 bin yılı aşan birçok yapının ortaya çıkarıldığı Neolitik yerleşimlerden biri olan Sayburç, Taş Tepeler Projesi Beşinci Yıl Bilgilendirme Toplantısı dolayısı ile gündeme geldi. Toplantıda ilk kez sergilenen eserlerden biri de bu yıl Sayburç kazısında bulunan ağzı dikili insan heykeliydi.

Kafatası soyma işlemi

Peki 10 bin 500 yıllık bu heykel ne anlama geliyor; heykelin dudakları neden “dikilmiş” şekilde tasvir edildi? Sayburç Kazı Başkanı Doç. Dr. Eylem Özdoğan, Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları kaydetti:

“Heykel bu yıl alandaki en büyük kamusal yapının yakınında bulundu. Muhtemelen bu yapıya ait. Heykelin alt kısmı yok ama bulunma ihtimali var. Tam haliyle 1 metreden uzun olduğunu düşünüyoruz. Kaburgaları var, yüzü ölü yüzü gibi. Hem ağzında hem alnında dikiş izleri var. Alnın üzerinde taç gibi bir çizgi daha var. O da kafatası soyma işlemini andırıyor.”

BAZI TOPLUMLARDA VAR

Bu dönem insanlarının ölü gömme adetlerinin çok zengin olduğunu belirten Özdoğan, “Heykel de muhtemelen böyle bir ritüelin parçası” dedi. Özdoğan, iskeletlerde ağzın dikildiğine dair bir kanıt bulunamadığını ancak bazı toplumlarda bunun uygulandığının bilindiğini vurguladı. Özdoğan, Taş Tepeler’de bulunan heykellerde iskelet uzuvlarının belirgin olduğunu belirterek “Yani ölüm vurgusu birçok heykelde var” ifadesini kullandı.

KONUŞUP ‘ZOMBİ’ OLMASIN DİYE!

Ölülerin dudaklarının dikildiği bazı kültürlerde bunun sebebi, ölünün büyücünün sözlerine yanıt vermesini engellemek. Büyücünün ölüyü diriltip “zombi köle” hale getirebilmesi için ölünün onun çağrısına yanıt vermesine gerektiği inanılıyor. Bunu engellemek için ölünün dudakları dikiliyor.

Kaynak: Milliyet