Balık kılçığı yüksek kaliteli kolajene nasıl dönüştürüldü?

Bitkisel veya hayvan kaynaklı atıkların, çevre dostu ve güvenilir şekilde işlendiği “yeşil sentez” yöntemiyle balık kılçıklarından dönüşümü sağlanan kolajen, atık yönetiminde sürdürülebilir bir çözüm ortaya koyuyor. Kılçıklardan ekstraksiyon (özütleme) yoluyla elde edilen yüksek kalitedeki kolajenin, sağlık, gıda, kozmetik, biyomedikal sektörler ile sanayide çeşitli kullanım alanları bulunuyor.

‘YÜKSEK VERİMLİ VE SAF’

Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ebru Kondolot Solak, balık kılçığının özütlemesini yaparak ham halde kolajen elde ettiklerini, karakterizasyon yoluyla da ürünün kolajen olduğunu doğruladıklarını söyledi. Solak, ürünü çevre dostu bir yaklaşımla ürettiklerini dile getirerek, “Atıkları bu şekilde değerlendirerek çevreye borcumuzu ödüyoruz. Doğal yaşamı ve ekosistemi de korumuş oluyoruz” dedi.

Atıkların çöpe atılmak yerine dönüştürülerek tekrar doğayla paylaşılabileceğine işaret eden Solak, “Çalışmamızda hem atık değerlendirme hem de sürdürülebilirliği sağlama söz konusu, yeşil sentez yapıyoruz. Hem öğrencilerimize yeni bir yol açıyoruz hem de sanayide yeni bir sentez tekniğini göstermiş oluyoruz. Pek çok atık malzemeden yeşil sentezle verimli ürünler elde edilebiliyor. Balık kılçığı bunlardan sadece biri, daha pek çok şey planlanabilir.” diye konuştu. Solak, balık kılçıklarından dönüştürdükleri kolajenin yüksek verimli ve saf olduğunu vurgulayarak şunları ifade etti:

“Ekstraksiyon sırasında 0,5 molar asetik asit kullandık, bu da çevreye zarar vermeyen bir ekstraksiyon süreci. Dolayısıyla balık kılçıkları tamamen kolajene dönüşmüş oldu. Balık kılçıkları da doğadan aldığımız diğer atıklar gibi yine ekosisteme zarar vermeden değerlendirebileceğimiz bir atık türü. Bu teknikle hem çevresel hem ekonomik hem de sosyal olarak topluma katkı sağlamış oluyoruz.”

TOPRAĞA KARIŞIRSA ZARARLI HALE GELİYOR

Çalışmayı yürüten ekibin üyelerinden Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Polimer Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi Seçil Kaya da Türkiye’de yüksek miktarda balık atığı üretildiğini belirtti.

Elde ettikleri kolajenin analizini yaptıklarını dile getiren Kaya, “Yaptığımız analizleri diğer makalelerdeki çalışmalarla karşılaştırdığımızda tip 1 kolajen özelliğini gösterdiğini gördük. Bu da daha biyolojik olarak uyumlu bir kolajen türü ve çok fazla kullanılıyor” diyerek şunu söyledi:

“Kolajende maalesef dışa bağımlı bir ülkeyiz, özellikle Uzak Doğu ülkelerinden geliyor. Balık atıkları ise toprağa karıştığında, yağmurlarla suya karışıyor ya da sulardaki işleme sırasında zararlı kimyasallara dönüşüyor. Bu açıdan atıkların değerlendirilmesi, kolajen gibi kozmetik, sağlık alanında çok fazla kullanılan bir ürüne dönüşmesi gerçekten çok önemli.”