Bilim insanlarından zihinsel tembellik alarmı: Yapay zeka insanları aptallaştırıyor mu?

Günlük yaşantımızda yapay zekaya olan bağımlılığımız giderek artıyor. Akıllı asistanlardan ChatGPT üzere lisan modellerine kadar birçok araç, insanların işlerini kolaylaştırırken, bilişsel maharetler üzerinde nasıl bir tesir bıraktığı ise tartışmalı bir bahis haline geldi. İsviçre’deki SBS Swiss Business School’dan Dr. Michael Gerlich’in yürüttüğü yeni bir çalışma, yapay zeka kullanımının bilhassa genç jenerasyonların eleştirel düşünme yetilerini nasıl olumsuz etkilediğini gözler önüne serdi.

GENÇ JENERASYON ARTIK DAHA AZ DÜŞÜNÜYOR

Araştırma, Birleşik Krallık’tan 666 iştirakçi ile gerçekleştirildi ve iştirakçiler 17-25, 26-45 ve 46+ yaş kümeleri olarak üçe ayrıldı. Çalışma, yapay zeka araçlarının kullanım sıklığı, bilişsel tembellik eğilimleri (cognitive offloading) ve eleştirel düşünme marifetlerini ölçen 23 soruluk bir anket ve 50 iştirakçiyle yapılan yarı yapılandırılmış mülakatları içeriyordu.

Araştırma bulgularına nazaran:

• 17-25 yaş ortasındaki gençler, yapay zekayı en sık kullanan küme oldu ve eleştirel düşünme puanları en düşük olan kategori olarak kaydedildi.
• 46 yaş ve üzeri iştirakçiler ise, yapay zekaya daha az bağımlı olmalarına karşın, daha yüksek eleştirel düşünme yetilerine sahip olduklarını gösterdi.

Bu durum, genç kuşakların bilişsel süreçleri direkt kendileri yürütmek yerine yapay zekaya devrettiğini ve bunun sonucunda düşünme hünerlerinin zayıfladığını ortaya koyuyor.

YAPAY ZEKA DÜŞÜNME YETENEĞİMİZİ ELE Mİ GEÇİRİYOR?

Araştırmayı yürüten Dr. Michael Gerlich, yapay zeka kullanımının “bilişsel maliyetler” oluşturduğunu belirtiyor. Gerlich’e nazaran, daima yapay zekaya başvurmak, insanların sorun çözme ve eleştirel düşünme marifetlerini vakitle köreltiyor.

Gerlich, araştırma sonuçlarını şöyle yorumluyor:

“Genç iştirakçiler, yapay zeka araçlarına daha fazla bağımlı hale geldikçe eleştirel düşünme hünerlerinde bariz bir düşüş yaşanıyor. Bu bulgular, yapay zeka teknolojileriyle etkileşimde eleştirel düşünmeyi teşvik eden eğitim stratejilerine olan muhtaçlığı vurguluyor.”

Uzmanlar, yapay zekayı şuurlu ve istikrarlı kullanmanın ehemmiyetine dikkat çekiyor. AI teknolojilerinin sunduğu kolaylıklar, insan beyninin tembelleşmesine neden olmamalı; bilakis, düşünmeyi teşvik eden bir araç olarak kullanılmalı.

YAPAY ZEKA EĞİTİMİ ŞART

Bu araştırma, yapay zeka kullanımının eğitim sistemlerine nasıl entegre edilmesi gerektiği konusunda kıymetli soruları gündeme getiriyor. Eleştirel düşünme hünerlerinin korunması ve geliştirilmesi için AI teknolojileriyle etkileşimde daha şuurlu bir yaklaşım geliştirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Denizlim Haber- denizlimhaber