Borsa yüzde 70 arttı ama… Bir de şu açıdan bakın

İleri Haber yazarı Mehmet Çetingüleç, BİST 100 endeksinin yüzde 70 arttığını ancak döviz endeksinin aynı şekilde artmadığını yazdı.

Bunun nedenine dikkat çeken Çetingüleç, “Peki borsa sadece yabancı alışıyla mı yükseliyor? Hayır. Yerliler de alıyor. Çünkü… İktidar başka seçenek bırakmadı. Enflasyonda yıl sonu beklentisi yüzde 70 olduğu halde, mevduat faizi yüzde 45’lerden yüzde 25-30’a geriledi. Para yatıran reel olarak kayba uğrayacak. Ev, araba cazibesini yitirdi. Kimse ev alıp kiracıyla kavga etmek istemiyor” ifadelerini kullandı.

Yazar Mehmet Çeitngüleç’in yazısı ise şe şekilde;

“Bu hafta borsa ile etkileşim halinde olan döviz, KKM, mevduat faizlerindeki son durumu ele alacağız.

Önce borsa.

BİST 100 endeksi, 10 Mayıs 2023-11 Ağustos 2023 tarihlerini kapsayan 3 aylık dönemde 3 bin 178 puan yükseldi.

Seçimden hemen önce 4 bin 536 puana kadar gerileyen BİST 100 endeksi, Cuma günü kapanışı 7 bin 714 puandan gerçekleştirerek 3 ayda yaklaşık yüzde 70 kazandırmış oldu.

Ancak…

Döviz cinsinden bakıldığında, hala Ocak ayındaki 305 dolarlık seviyeye ulaşamadı.

Kapanışı 285 dolardan yaptı.

Borsa İstanbul’daki yükselişte yabancıların etkisi büyük. Yabancı oranı Mayıs ayında yüzde 27 civarındaydı, 9 Ağustos itibarıyla yüzde 31.05’e çıktı.

Piyasa yeni halka arzlarla genişliyor. Buna rağmen yabancı takası artıyor.

Nitekim…

Son 9 haftadır üst üste yurt dışı yerleşikler (bıyıklı yabancılar dahil) alımda.

Geçen hafta da yabancılar net 139.7 milyon dolarlık alım yaptığı açıklandı.

Alım toplamı 9 haftada net 1 milyar 930 milyon dolara ulaştı.

Eğer Londra ile 1,5 yıldır kapalı olan swap kanalı açılır, ardından Moody’s’in sözünü ettiği not artışı gelirse, borsa daha yukarı gidebilir.

Teknik analistler yılsonu için 10 bin puanı konuşmaya başladılar.

Ancak…

Hatırlatmakta yarar var.

Borsada beklentiler alınır, gerçekleşmeler satılır…

Şu anda fiyatlanan beklentiler.

Gerçekleşmelere dikkat!

Yabancılar 2023 yılı Mayıs ayında siyasi belirsizliğin etkisiyle 585 milyon dolarlık sert satış yapmışlardı.

Borsada ilk 5 ay satışla geçti.

Seçim gerilimi bitti.

Trend tersine döndü.

Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında kesintisiz alışlar başladı.

Yılın tamamındaki işlemler dikkate alındığında, yabancıların net 328 milyon dolarlık alımla artıya geçtiği görülüyor.

Bank Of America…

Türk borsasının başrol oyuncusu!

Alıyor, satıyor, piyasayı sallıyor, yükseltip yere çakıyor.

Geçen hafta yine öyle yaptı.

Çarşamba günü 3.6 milyar liralık alımla banka hisselerini silip süpürdü ve yüzde 7-10 arasında değişen yükselişlere yol açtı.

Ancak…

Her zaman olduğu gibi ve de elinde hisse tutamadığı için Perşembe ve Cuma günü aldıklarını yüksek fiyattan satarak bazı bankaları frenledi, bazılarını aşağı çekti.

Peki borsa sadece yabancı alışıyla mı yükseliyor?

Hayır.

Yerliler de alıyor.

Çünkü…

İktidar başka seçenek bırakmadı.

Enflasyonda yıl sonu beklentisi yüzde 70 olduğu halde, mevduat faizi yüzde 45’lerden yüzde 25-30’a geriledi.

Para yatıran reel olarak kayba uğrayacak.

Ev, araba cazibesini yitirdi.

Kimse ev alıp kiracıyla kavga etmek istemiyor.

Arabalara getirilen ek vergiler ve akaryakıt zamları bezdirmeye başladı.

Döviz ve dolayısıyla Kur Korumalı Mevduat hesaplarında getiri azaldı.

Doların 19 liradan 27 liraya kadar geldiği süreçte elinde bulunduranlar ya da KKM hesabında olanlar iyi para kazandırmıştı. Son haftalarda bu 2 alternatif para kazandırma kabiliyetini yitirdi.

KKM’de 4 Ağustos’la biten haftada 150 milyar liralık büyük bir sıçrayış oldu ve hesap toplamı 3 trilyon 282 milyar liraya yükseldi.

Ancak…

Bu sıçrayış hesaba yeni para girişinden kaynaklanmıyor. Hesapta bulunup, vadesi dolan paralarını yüksek faiz geliriyle birlikte tekrar hesaba yatırılmasından kaynaklanıyor.

Yani…

Elde edilen yüksek faiz geliri ana paraya eklenip tekrar KKM’ye yattığı için sıçrama oldu.

Yurt içi yerleşiklerin dövize olan talebinde düşüş var. Döviz mevduatı 4 Ağustos haftasında 1.1 milyar dolarlık azalarak 170 milyar dolara indi.

Son 1 aydır yerinde sayan KKM de böyle devam ederse, para kazandırmadığını görenler bozdurup diğer enstrümanlara, özellikle borsaya yönelebilir.

Öte yandan…

Merkez Bankası cephane(!) biriktiriyor.

Son 2 ayda rezervler 17.1 milyar dolar arttı. Brüt rezerv 115.6 milyar dolara, net rezerv ise eksideyken artı 15.7 milyar dolara yükseldi.

Rezervlerle birlikte müdahale kabiliyeti de artırılıyor.

Yani…

Önümüzdeki süreçte bir dalgalanma olursa Merkez Bankası daha rahat müdahale edebilecek.

Şimdilik önü açılan tek yatırım seçeneği borsa.

Onun da nerede duracağını veya patlayacağını kestirmek şu anda mümkün değil…”