Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan mobbinge karşı genelge: Çalışanlar daha güvende mi?

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” konulu genelge, çalışanların uğradığı baskı ve yıldırma politikalarına karşı devletin tavrını netleştirdi. Genelge, işverenleri çalışanları koruma konusunda daha fazla sorumluluk altına sokarken, iş yerlerinde mobbingi önlemeye yönelik kurallar getiriyor.

Yeni düzenleme, hem özel sektör hem de kamu kurumlarında çalışan milyonlarca işçiyi ve memuru doğrudan ilgilendiriyor. Genelgede öne çıkan noktalar şöyle:

• İşverenler, çalışanları psikolojik tacize karşı korumak zorunda olacak.
• ALO 170 hattı üzerinden psikolojik destek ve hukuki danışmanlık sağlanacak.
• Mobbing olaylarını izlemek ve önleyici politikalar üretmek için özel bir kurul oluşturulacak.
• Toplu iş sözleşmelerine mobbingi önleyici düzenlemeler eklenmesi teşvik edilecek.
• Mobbing vakaları şikâyet edildiğinde mahremiyet korunacak ve titizlikle soruşturulacak.
• Kamu kurumları ve özel sektör, iş yerlerinde farkındalık eğitimleri düzenlemekle yükümlü olacak.

Bu adımlarla iş yerlerinde mobbingin önlenmesi amaçlanıyor. Ancak bazı uzmanlar, yasanın somut yaptırımları artırmadığı gerekçesiyle yeterli olup olmadığı konusunda soru işaretleri taşıyor.

MOBBİNG NEDİR VE NASIL ORTAYA ÇIKIYOR?

Mobbing, bir çalışanın sistematik olarak psikolojik baskıya maruz bırakılması anlamına geliyor. İş yerinde dışlama, sürekli eleştiri, dedikodu, aşağılayıcı söylemler, aşırı iş yükü verilmesi ya da çalışanın itibarsızlaştırılması gibi birçok farklı şekilde görülebiliyor.

Uzmanlara göre mobbingin çalışanlar üzerinde ciddi psikolojik ve fiziksel etkileri bulunuyor. Sürekli tacize maruz kalan çalışanlarda anksiyete, stres bozukluğu, özgüven kaybı ve depresyon gibi psikolojik sorunlar gelişebiliyor. Bu durum iş verimliliğini ve çalışma barışını da olumsuz etkiliyor.

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ARTIRILIYOR

Mevzuata göre işverenler, çalışanlarının psikolojik tacize uğramaması için gerekli önlemleri almakla yükümlü. Eğer işveren bu yükümlülüğünü yerine getirmezse, çalışanlar iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek tazminat hakkı kazanabiliyor.

Ancak uzmanlara göre bu tedbirlerin sadece kâğıt üzerinde kalmaması ve iş yerlerinde somut uygulamaların artırılması gerekiyor. İşverenlerin “mobbinge sıfır tolerans” politikası uygulaması, hem çalışanların motivasyonunu artıracak hem de iş yerlerinde huzurlu bir çalışma ortamı sağlayacaktır.

“MOBBİNGE KARŞI YAPTIRIMLAR GÜÇLENDİRİLMELİ”

Avukat Özlem Şen, yeni genelgenin önemli bir adım olduğunu ancak mobbingin tamamen önlenmesi için yaptırımların da artırılması gerektiğini vurguladı.

Şen, çalışanların mobbinge uğradığında bunu kabullenmemesi gerektiğini belirterek şu uyarılarda bulundu:

• Delil toplamak çok önemli. Taciz edici söz ve davranışları yazılı olarak kayıt altına almak, e-posta ve mesaj gibi kanıtları saklamak gerekiyor.
• Resmi bildirim yapılmalı. Çalışanlar, tacizi işverene veya yetkili birime bildirmeli ve yazılı bir dilekçeyle durdurulmasını talep etmeli.
• Hukuki yollar açık. Eğer iş yerinde çözüm bulunamazsa, ALO 170, Çalışma Bakanlığı, Ombudsmanlık ve TİHEK gibi mercilere başvurulabilir. Ayrıca mobbing, ceza hukuku çerçevesinde suç kapsamına girebileceği için savcılığa şikâyet hakkı bulunuyor.

Şen, “Çalışanlar yalnız olmadıklarını bilmeli ve haklarını aramaktan çekinmemeli. Mobbinge sessiz kalmak, bu davranışların yaygınlaşmasına neden oluyor” dedi.

MOBBİNGE UĞRAYAN ÇALIŞANLAR NE YAPABİLİR?

Mobbing mağdurlarının yasal hakları şöyle sıralanıyor:

• Taciz edici davranışlara itiraz edilmeli ve delil toplanmalı.
• İşveren ya da yetkili birime resmi şikâyet yapılmalı.
• ALO 170 hattı, Çalışma Bakanlığı ve TİHEK gibi kurumlara başvurulmalı.
• Gerekirse ceza hukuku çerçevesinde savcılığa şikâyet yapılmalı.
• Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu kapsamında işverenden tazminat talep edilebilir.

Cumhurbaşkanlığı genelgesi, iş yerlerinde mobbingin önlenmesi konusunda önemli bir adım olarak görülüyor. Ancak Avukat Özlem Şen ve diğer uzmanlar, caydırıcı yaptırımların artırılması gerektiği konusunda hemfikir.