Küresel borç oranları rekor tazeledi: Türkiye’nin durumu ne?

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), “Küresel Borç Monitörü” raporunu yayımladı. Küresel borç, 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 7 trilyon dolarlık bir artışla 318 trilyon dolara ulaşarak yeni bir rekora imza attı. Ancak bu artış, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) gevşeme döngüsünün borçlanmada yaklaşık 16 trilyon dolarlık bir yükselişe yol açtığı geçen yılki artışın altında kaldı.

FED’İN FAİZ İNDİRİM BEKLENTİLERİNİN AZALMASI

Fed’in faiz indirimlerine dair piyasa beklentilerinin azalmasıyla birlikte küresel borçlanmanın yavaşlaması, artan belirsizliğin etkisiyle ihtiyatlı bir duruş olarak görüldü. Özellikle 2024 yılının son çeyreğinde borç seviyelerinde önemli bir düşüş gözlendi.

GELİŞMEKTE OLAN PİYASALARIN ROLÜ

2024’teki küresel borç artışının yüzde 65’i gelişmekte olan piyasalardan kaynaklandı. Gelişmiş ekonomilerdeki toplam borç 214,3 trilyon dolara ulaşırken, gelişmekte olan piyasalardaki borç ise 103,7 trilyon dolar olarak kaydedildi. Borçlanma dağılımında, hanehalklarına ait borçların 60,1 trilyon dolara, finansal olmayan şirketlere ait borçların 91,3 trilyon dolara, kamu borçlarının ise 95,3 trilyon dolara yükseldiği belirtildi.

KÜRESEL BORCUN GSYH’YE ORANI YÜKSELDİ

Küresel borcun GSYH’ye oranı 2020’den bu yana ilk kez arttı. 2024 yılı itibarıyla bu oran 1,5 puan artarak yüzde 328’e yükseldi. Pandemi sonrası yaşanan borç artışının ardından bu yıl da borç oranlarında ciddi bir yükselme gözlendi. Ekonomik büyüme ve enflasyondaki yavaşlamanın borç oranları üzerindeki yukarı yönlü baskıya katkıda bulunduğu vurgulandı.

ÜLKELER ARASINDA BORÇ ARTIŞI VE DÜŞÜŞÜ

Borç oranlarındaki artış, özellikle İsveç, Nijerya, Çin, İsrail ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde hızla yaşandı. Buna karşılık, Arjantin, Türkiye, Hollanda, Yunanistan ve İrlanda’da borç oranlarında keskin düşüşler gözlemlendi. Küresel borç birikiminin, 2025’in ilk yarısında daha da yavaşlayacağı öngörülüyor. Ancak yüksek borçlanma maliyetleri ve artan ekonomik belirsizlik nedeniyle özel sektörün kredi talebinin engellenebileceği kaydedildi.

TÜRKİYE’DE BORÇLANMA ORANLARINDAKİ DEĞİŞİM

Toplam GSYH’ye oranları açısından bakıldığında, 2024 yılı sonunda hanehalkına ait borçlar yüzde 60,7’den yüzde 60,3’e, finansal olmayan şirketlere ait borçlar yüzde 91,7’den yüzde 91,5’e, kamu borçları ise yüzde 96,3’ten 98,5’e yükseldi. Finans sektörüne ait borçlar ise yüzde 77,7 seviyesinde kalmaya devam etti.