Kuş gribi ilk kez insan öldürdü! Virüs kapıyı araladı: ‘Artık tehdit değil, çok başlı bir yapı’

Betül Yasemin Kökbek / Milliyet.com.tr – Geçtiğimiz haftalarda ABD’nin Jackson Hole Vadisi’nde ölü bulunan bir dağ aslanı, H5N1 virüsünün artık yalnızca kuşların değil, tüm doğanın peşine düştüğünü göstermişti. Artık memelilerin de hücrelerine sızdığı görülen kuş gribi ile ilgili, “Virüs henüz patlamadı ama mekanizması çoktan kuruldu. Virüs artık sadece gökyüzünde değil ormanda, karada ve belki de yarın insanda” diyen Bakteri Uzmanı Ali Rıza Akın, kuş gribiyle ilgili önemli açıklamalarda bulunmuştu. Bu açıklamanın ardından yalnızca birkaç hafta içinde ABD’nin Washington şehrinde yaşayan bir kişinin daha önce insanlarda bildirilmemiş bir kuş gribi türünün neden olduğu enfeksiyondan kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle öldüğü bildirildi. Peki şimdi ne olacak?

Kuş gribinin en ölümcül türü olan H5N1, hayvanlardan insanlara bulaşabilen ve yüksek ölüm oranıyla dikkat çeken bir influenza virüsü. Uzmanlar uzun yıllardır virüsün insandan insana yayılabilecek şekilde mutasyon geçirmesi halinde küresel bir salgın riski oluşturabileceği uyarısında bulunuyordu. Silikon Vadisi’nde yaptığı çalışmalarla adından söz ettiren Bakteri Uzmanı Ali Rıza Akın kendi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda ABD’nin Jackson Hole Vadisi’nde H5N1 virüsüne yakalanan bir dağ aslanının fotoğraflarını paylaşarak kuş gribinin bir memeliye bulaştığını duyurarak tehlike çanlarının yüksek sesle çaldığını söylemişti.

‘VİRÜS KAPI ARALAMAYA BAŞLADI’

Jackson Hole Vadisi’nde görülen bu vaka gündeme gelme şansı bulmuş H5N1 vakalarından yalnızca bir tanesiydi. Ancak bu vakanın bize göstermeye çalıştığı asıl şey, virüsün mutasyon geçirip geçirmediğiydi. Bakteri Uzmanı Ali Rıza Akın bu konuyu, “Virüs kapı aralamaya başladı. Normalde kuşlara özgü bir virüs, memeli dokusuna tutunamaz. Ancak son yıllarda kutup tilkilerinden ayılara, deniz aslanlarından dağ aslanlarına kadar birçok memeli türünde H5N1 vakaları tespit edildi. Bu durum, virüsün konak hücre reseptörlerine uyum sağlamak üzere evrim geçirdiğini düşündürüyor. Kısacası virüs artık sadece gökyüzünde değil ormanda, karada ve belki de yarın insanda“ sözleriyle ifade etmişti. Jackson Hole’daki dağ aslanı vakasının H5N1 virüsünün kıta kıta kol gezdiğinin kanıtı olduğunun altını çizen Bakteri Uzmanı Akın, Wyoming’in dağlarında bulunan genç dağ aslanının sadece bir hayvan ölümü olmadığını, ekosistemin alarm çanı olduğunu söyledi. Kuş gribinin artık göçmen kuşlarla okyanusları aşan bir gölgeye dönüştüğünün altını çizen Ali Rıza Akın, bu gölgenin, kartalların kanatlarından tilkilerin kürküne, oradan da dağ aslanlarının kalbine kadar ulaştığının en büyük işareti olduğunu söyledi.

YAKINDA TEMASTA OLAN KİŞİLER DE İNCELENİYOR

Jackson Hole Vadisi’nde görülen vakanın ardından Washington’da yaşayan bir kişinin kuş gribi türünün neden olduğu enfeksiyondan kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle öldüğünün bildirilmesinin ardından detaylar verildi. Hasta, H5N5 kuş gribi enfeksiyonu nedeniyle hastaneye kaldırılmış ve tedavi gören, altta yatan sağlık sorunları olan yaşlı bir yetişkindi. Bu ABD’de dokuz ay içinde bir insanda görülen ilk kuş gribi vakası ve virüs nedeniyle ABD’de bildirilen ikinci insan ölümü oldu. Ancak ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, virüsün genel halk için oluşturduğu riskin düşük kalmaya devam ettiğini belirtti. Yetkililer, söz konusu kişiyle yakın temasta bulunan diğer kişileri izlemeye devam ediyor ancak başka hiç kimsede kuş gribi testi pozitif çıkmadı ve insandan insana bulaşmaya dair bir kanıt bulunamadı.

H5 AİLESİ İLK KEZ BİR İNSANI ÖLDÜRDÜ

Yalnızca 1 ay gibi bir süre içerisinde önce dağ aslanı ardından bir vatandaşın ortak nedenle hayatını kaybetmesinin yeni bir salgının ayak sesleri olup olmayacağı sorusunu getirdi. Bakteri Uzmanı Ali Rıza Akın konuya ilişkin yeni bir açıklamada bulundu. H5N5’in bir insanda görülmesinin, doğanın artık sessiz olmadığını çok net bir uyarı verdiği anlamına geldiğini söyleyen Akın, “H5 ailesi genişliyor ve yeni alt tipler insan bariyerini test etmeye başlıyor. H5N1 yıllardır tehlikenin yüzüydü ama bu kez H5 ailesinin başka bir üyesi. H5N1 ilk kez bir insanı öldürdü. Bu fark çok önemli: H5N5, H5N1 ile aynı güçlü ‘H5 saldırı başlığına’ sahip ancak farklı bir ‘N5 kuyruğu’ taşıyor“ dedi.

Bu, virüsün yeni kilitler deneyip yeni kapılar açma potansiyeli olduğu anlamına geldiğinin altını çizen Akın, H5N5’in insana sıçramasını H5 ailesinin artık tek bir tehdit değil, çok başlı bir yapı hâline geldiğinin göstergesi olduğunu söyledi.

‘VİRÜS KOMBİNASYONU BULDUĞUNDA ORTALIK YİNE KARIŞACAK’

Peki bu ölüm, toplum için yeni bir risk seviyesine işaret ediyor mu? Akın, “CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) düşük riskli diyor fakat 70 küsür kişide bu virüsün tespit edildiğini ve zaman içinde bu sayının yükseldiğini söylemiyor. Şimdilik insandan insana bulaşmıyor diye düşük riskli ama herşey bir mutasyona bakıyor. Virüs kombinasyonu bulduğunda ortalık yine karışacak. Bu bir tahmin değil sadece biyolojik bir gerçek“ diyerek durumun ciddiyetine değindi.

Açıklamalarını virüsün genetik yapısının gelecekteki pandemik potansiyeli hakkında konuşarak sonlandıran Akın şu hatırlatmada bulundu: “Adım adım oraya doğru gidiyoruz, her mutasyonda bir adım daha yaklaşıyoruz.”

Kaynak: Milliyet