Mobbing nedir? Hangi haller mobbing sayılır? Mobbing nasıl ispatlanır?

“Mobbing” olarak adlandırılan, iş yerlerinde psikolojik tacizin önlenmesine yönelik Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, Resmi Gazete’de yayımlandı. Peki, Mobbing nedir? Hangi haller mobbing sayılır? Mobbing nasıl ispatlanır?

Mobbing Nedir?

Mobbing, işyerinde bir kişiye sistematik şekilde uygulanan psikolojik baskı, dışlama, küçük düşürme ve yıldırma hareketleridir. Bu baskılar genellikle uzun süreli olur ve çalışanın psikolojik sağlığını, iş performansını olumsuz etkiler.

Mobbing sadece bir yönetici tarafından astına uygulanmaz; bazen çalışma arkadaşları arasında da görülebilir. Üstlerden astlara, eşit pozisyondakiler arasında ya da çalışanların yöneticilere uyguladığı baskılar da mobbing kapsamına girebilir.

Hangi Haller Mobbing Sayılır?

Mobbingin temel özellikleri şunlardır:

Sürekli ve sistematik olması: Tek seferlik bir kötü muamele mobbing sayılmaz. Süreklilik arz etmelidir.

Kişiyi yıldırma amacı taşıması: Amaç, çalışanın işten ayrılmasını sağlamak, onu dışlamak veya itibarsızlaştırmaktır.

Psikolojik zarar vermesi: Çalışanın özgüvenini sarsmak, yalnızlaştırmak veya depresyona sürüklemek gibi etkileri vardır.

Mobbing Örnekleri

Aşağılama ve Küçük Düşürme: Çalışanın fikirlerinin sürekli değersizleştirilmesi, alay konusu yapılması, toplum içinde küçük düşürülmesi.

Dışlama ve İzolasyon: Toplantılara, etkinliklere veya önemli projelere dahil edilmemesi, iş yerinde kasıtlı olarak yalnız bırakılması.

Görevle İlgili Baskılar: Kişinin yetkinliği dışında, çok ağır veya imkansız görevler verilmesi, işini yapmasını engellemek için gerekli araçların sağlanmaması, anlamsız ve aşağılayıcı işler verilmesi.

Sürekli Haksız Eleştiri ve Performans Baskısı: Başarılarının görmezden gelinmesi, hata yapmasa bile suçlanması, sürekli ve gereksiz yere rapor istenmesi, performansının haksız yere düşük gösterilmesi.

Tehdit ve Taciz: Açık veya örtülü tehditlerde bulunmak, fiziksel veya sözlü tacize maruz bırakmak.

Mobbing Nasıl İspatlanır?

Mobbingin ispat edilmesi zor olabilir, ancak belirli adımlar izlenerek kanıt oluşturulabilir.

1. Yazılı ve Görsel Delil Toplayın

E-postalar, mesajlar ve yazılı belgeleri saklayın. Mobbing yapan kişinin size gönderdiği aşağılayıcı, tehditkâr veya dışlayıcı mesajları arşivleyin.

Toplantılarda alınan notları ve ses kayıtlarını tutun. (Ses kaydı almak hukuki açıdan ülkeden ülkeye değişebilir, bu nedenle yasallığını kontrol edin.)

2. Tanık Bulun

İş arkadaşlarınızdan, yöneticilerden veya dışardan gözlemleyen kişilerden destek alarak yaşananları doğrulayabilecek şahitler bulun.

3. Günlük Tutun

Mobbing sürecinde yaşadığınız olayları, tarihleriyle birlikte bir günlüğe not edin.

4. Sağlık Raporu Alın

Eğer mobbing nedeniyle stres, depresyon veya fiziksel sağlık sorunları yaşadıysanız, psikolog veya doktor raporu alın.

5. Hukuki Destek Alın

İşyerinizdeki insan kaynaklarına veya iş mahkemesine başvurabilirsiniz. Mobbing, birçok ülkede iş hukuku ve iş sağlığı güvenliği yasaları kapsamında suç olarak değerlendirilir.

Mobbingle Karşılaşan Çalışanlar Ne Yapmalı?

İlk adım olarak, sorunu mobbing yapan kişiyle çözmeye çalışın. Ancak bu genellikle etkisiz olabilir.

İnsan kaynaklarına veya işvereninize resmi bir şikayette bulunun.

Çalışma Bakanlığı, sendikalar veya iş mahkemesine başvurun.

Psikolojik destek alın. Mobbingin ruh sağlığınıza etkisini azaltmak için bir uzmandan destek alabilirsiniz.