Netanyahu ile Prens el sıkışacak mı… Trump’ın geniş Ortadoğu planı

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Gazze’de ateşkesin ikinci aşamasıyla ilgili müzakereler için bölge ülkeleriyle temaslarda bulunuyor. İsrail’i 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkese ikna etmede önemli bir rol oynadığı belirtilen Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yanı sıra Savunma Bakanı Israel Katz, Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ve diğer yetkililerle diyalog halinde. Trump’ın elçisinin kısa süre içinde Gazze Şeridi’ni de ziyaret ederek, hafta başından itibaren yüz binlerce yerinden edilmiş Filistinlinin kuzey vilayetlerine dönüşe geçtiği Netzarim Koridoru’nu denetlemesi bekleniyor.

İKİNCİ AŞAMA MÜZAKERELERİ

Hamas ve İsrail arasında ABD, Katar ve Mısır arabuluculuğunda varılan anlaşma kapsamında, ateşkesin 16’ncı gününde müzakerelerin ikinci aşamasının başlaması gerekiyor. İsrail medyasına göre Witkoff eş zamanlı olarak, Gazze’nin yeniden inşasını ve İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini içeren “geniş bir Orta Doğu anlaşması” üzerinde çalışıyor. Bu kapsamda Witkoff, İsrail’den önce Suudi Arabistan’ı ziyaret ederek ülkenin fiili lideri Prens Muhammed bin Selman ve Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın kıdemli danışmanı Hüseyin eş-Şeyh ile bir araya geldi.

Üç aşamadan oluşan ateşkes planının tüm safhalarının uygulanmasını isteyen ABD Başkanı Trump’ın, ikinci başkanlık döneminde Beyaz Saray’da ağırlayacağı ilk yabancı lider İsrail Başbakanı Netanyahu olacak. Beyaz Saray’a göre 4 Şubat’ta gerçekleşmesi beklenen görüşmede iki lider, “Gazze’de ateşkes başta olmak üzere bölgesel konuları” ele alacak. Trump savaş sonrasına ilişkin planlara odaklanmak isterken Netanyahu, lideri olduğu koalisyonun aşırı sağ kanadından, 42 günlük ilk aşamanın ardından tekrar savaşa dönülmesi yönünde siyasi baskı ile karşı karşıya. Hükümet ortaklarından Otzma Yehudit partisinin istifasının ardından diğer müttefiki Dini Siyonizm de “savaş devam etmezse hükümeti dağıtma” tehdidinde bulunuyor.

İKNA PAKETİNDE NE VAR

İsrail medyasına göre ise Washington, Netanyahu’yu ateşkesi sürdürmeye ikna edeceğini umduğu bir teşvik paketi üzerinde çalışıyor.Gazze’de savaş suçu işlendiği şüphesiyle Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne yaptırım uygulanması, Biden yönetiminin ağır bombaların teslimatına koyduğu engelin kaldırılması, İsrailli yerleşimcilere yönelik yaptırımlara son verilmesi gibi adımların söz konusu “teşvik paketi” kapsamında olduğu belirtiliyor. Trump’ın bu hafta iki kere tekrarladığı ve bölge ülkelerinin tepkisini çeken “Gazze’nin nüfusunun göç ettirilmesi” açıklamasının da Netanyahu’yu ateşkesin devamına ikna etmek için yapılmış bir hamle olduğu değerlendiriliyor.

SAVAŞIN DEVAMINI İSTİYOR

İsrail kamu yayıncısı Kan’ın haberine göre Netanyahu ise Washington’da, ateşkesin ilk aşamasından sonra savaşın devam etmesi için Trump’ın onayını almaya çalışacak. İsrailli yetkililer Tel Aviv yönetiminin “Suudi Arabistan ile normalleşme” konusunda da Trump yönetimiyle koordinasyon sağlamak istediğini belirtiyor.

İSRAİL’İN ABD BÜYÜKELÇİSİ: RİYAD’LA NORMALLEŞME ÇOK YAKIN  

İSRAİL’in ABD Büyükelçiliği’ne atanan Yechiel Leiter, İsrail’in Suudi Arabistan ile normalleşmesinin her zamankinden daha yakın olduğunu söyledi. Jerusalem Post gazetesine konuşan Leiter, olası gelişmenin bölge ve ötesi için oyun değiştirici bir durum olacağını söyledi.

Leiter’a göre Riyad ile normalleşme Hamas, Hizbullah ve diğer İran vekillerinin düşüşünün ardından Ortadoğu’da “daha geniş bir stratejik yeniden yapılanmanın” parçası.  “İsrail dışında dünyada Hamas’ın gerilemesini S.Arabistan’dan daha fazla isteyen çok az ülke var” diyen Büyükelçi’ye göre Riyad’ın normalleşme için Filistin devletine giden yolun açılmasını şart koşması ise müzakerelerle yönetilebilir.