NYT’deki deprem analizi tartışma yarattı; uzmanlar ne diyor? Yeni bir şey yok

EREN KOCA – ABD’de basınından The New York Times’ta (NYT) olası İstanbul depremiyle ilgili bir analiz yayımlandı. Yazıda “Yakın tarihin en kötü insani felaketlerinden birinin gerçekleşebileceği” uyarısı yapıldı. Volkanoloji Uzmanı Dr. Robin George Andrews’un kaleme aldığı analizde, Marmara Denizi’nden geçen fay hatlarında son dönemde görülen hareketliliğin büyük bir depreme yol açabileceği belirtildi.

Yazıda akademik bilim dergisi Science’ta yayımlanan araştırmaya da gönderme yapıldı. Çalışmada, güçlü depremlerin Ana Marmara Fayı hattı diye adlandırılan kilitli bir bölüme doğru ilerlediğine dikkat çekildi. Bunun da İstanbul’da 7 veya daha üzeri büyüklükte bir deprem riskini artırdığı belirtildi. Cornell Üniversitesi’nden deprem bilimci Judith Hubbard da “İstanbul civarında meydana gelecek çok büyük bir deprem, yakın tarihin en kötü insani felaketlerinden birine yol açacaktır” ifadelerini kullandı. Tartışma yaratan analizi Milliyet’e değerlendiren uzmanlar ise yeni bir şey olmadığını belirtiyor. 

‘Benzer sonuç’

İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü ve Affet Yönetim Enstitüsü’nden Prof. Dr. Tuncay Taymaz: 2004, 2021 ve 2025 tarihli makalelerimizde açıkça yazıp ayrıntılı olarak ilksel/öncül makalelerimizde yayınlamıştık. Daha önce yazıp yayınladığımız konular ilk kez söyleniyormuş gibi haber yapılıyor. Büyütülecek bir yayın değil ve bizim yıllardır yazıp yayınladığımız benzer sonuçları içeriyor. 

‘Bir hipotez’

Deprem Bilimci-Sismolog Prof. Dr. Bülent Kaypak: Yıllardır yazılıp çiziliyor ama NYT’de haber olunca bu kadar öneme bindi. Herkes, haberin yapıldığı makaleye dikkat kesildi. Science gibi etki değeri yüksek bir dergide çıkan makalenin elbette kalitesi yüksektir. Ancak orada denilen de nihayetinde bir hipotez. Odaklanmamız gereken şey yaklaşan veya olacak olan deprem değil, alınacak önlemler olmalı. 

‘Genele uygun’

Deprem Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Makaleyi okudum. Yeni bir şey yok. Bilinenleri güzel bir derlemeyle toplamışlar, bazı jeofizik yöntemlerle daha anlaşılabilir bir halde ortaya koymuşlar. Yani Marmara deprem riski devam ediyor, 7 büyüklüğündeki deprem riski var ve risk doğu kollara doğru transfer olmuş. Genel görüşümüze uygun bir makale. Speküle edecek hiçbir durum yok. 

‘Er geç olacak’

Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür: NYT ‘Marmara’da deprem’ haberleri yine coştu. Kim ne diyor bilmem. Marmara Denizi’nde tarihten önce, Bizans Dönemi’nde ve Osmanlı Dönemi’nde deprem oldu. Cumhuriyet Dönemi’nde de er geç olacak. Eşeğini sağlam kazığa bağlamak istiyorsan kentini ‘deprem dirençli’ yapacaksın o kadar. Kentsel dönüşüm deprem dirençli kent değildir. 

İTÜ ARAŞTIRMASI: Uyanış sinyali 

İTÜ öğretim üyeleri öncülüğündeki bir araştırma ekibi, 23 Nisan 2025 tarihinde meydana gelen 6.3 Silivri-Kumburgaz depremi hakkında şimdiye kadarki ilk ve en ayrıntılı bilimsel incelemeyi gerçekleştirdi. 18 Kasım’da yayımlanan araştırma sonuçları, bağımsız bir deprem olmaktan öte daha büyük bir jeodinamik sürecin parçası olan depremin bir “uyanış sinyali” olarak Marmara Denizi altından gelebilecek daha büyük bir tehdide işaret ettiğini gösterdi. 

Science’ta yer alan makalede 6.2’lik depremin doğuya doğru kırılma yayılımı ve artçı deprem dizisi analiz edildi. 

Kaynak: Milliyet