Okyanuslar ısınıyor buharlaşma azalıyor: İklim krizinde yeni bir dönem başladı

İklim bilimciler, son yıllarda okyanus yüzey sıcaklıklarının artmasına rağmen buharlaşma oranlarının düşmeye başladığını keşfetti. 2008 ile 2017 yılları arasında küresel okyanusların üçte ikisinde buharlaşmanın azaldığı gözlemlendi ve bu durum, bilim insanlarını şaşırttı.

OKYANUSLAR ISINIYOR BUHARLAŞMA AZALIYOR

Okyanus yüzey sıcaklıklarının artmasıyla birlikte buharlaşmanın da artacağı uzun süredir bilinen bir gerçekti. Ancak 2008 ile 2017 yılları arasında küresel okyanusların üçte ikisinde buharlaşma oranlarında azalma gözlemlendi. Çin Bilimler Akademisi’nden Dr. Ma Ning ve ekibinin yaptığı araştırmaya göre, bu durum küresel ısınmanın beklendiği gibi yağış döngüsünü artırmadığını gösteriyor.

Bu değişimin temel nedeni “wind stilling” olarak adlandırılan rüzgâr hızlarının azalması olabilir. Rüzgâr, suyun buharlaşmasını hızlandıran en önemli etkenlerden biridir. Rüzgârların yavaşlamasıyla birlikte su yüzeyinden buharlaşma da azalıyor, bu da atmosferde beklenenden daha az nem birikmesine neden oluyor.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN BUHARLAŞMAYA ETKİSİ

2000’li yılların başında iklim bilimciler, “küresel kararma” adı verilen bir fenomeni tartışıyordu. Teoriye göre, artan hava kirliliği ve bulut örtüsü, güneş ışığının yeryüzüne ulaşmasını engelleyerek buharlaşma oranlarını düşürebilirdi. Ancak Ma ve ekibi, buharlaşmadaki bu düşüşün küresel kararma ile ilgili olmadığını düşünüyor.

Araştırmaya göre, esas neden rüzgâr hızlarındaki azalma ve atmosferdeki dolaşım değişiklikleri. Bu değişim, iklim sisteminin doğal dalgalanmalarından kaynaklanıyor olabilir ve kalıcı bir etkiye dönüşüp dönüşmeyeceği henüz bilinmiyor.

BÖLGESEL FARKLILIKLAR ETKİLİ OLUYOR

Araştırmacılar, buharlaşmanın 60° kuzey enlemi ile 60° güney enlemi arasında yer alan okyanusların büyük kısmında azaldığını belirtiyor. Ancak kutup bölgeleri çalışmaya dahil edilmediği için bu alanlarda farklı eğilimlerin olup olmadığı bilinmiyor.

İlginç bir şekilde, 1998’den 2008’e kadar buharlaşma oranları küresel olarak artış gösterdi. Ancak 2008 sonrası yaşanan düşüş, bu artışı tamamen tersine çevirmedi. Genel olarak, 1988-2017 yılları arasında toplam buharlaşma oranlarında net bir artış kaydedildi.

DAHA AZ BUHARLAŞMA DAHA AZ YAĞIŞ MI DEMEK?

İklim değişikliğine karşı çıkan bazı gruplar, daha yüksek sıcaklıkların daha fazla buharlaşma ve dolayısıyla daha fazla yağış getireceğini iddia ediyordu. Ancak Ma ve ekibinin çalışması, bu varsayımın her zaman doğru olmadığını gösteriyor.

• Buharlaşma azaldığında, atmosferde daha az su buharı bulunur ve bu durum bazı bölgelerde yağışların düşmesine neden olabilir.
• Yağışlar daha düzensiz hale gelebilir, bazı bölgelerde aşırı yağmur görülürken diğer yerler uzun kuraklık dönemleriyle karşı karşıya kalabilir.
• Büyük ölçekli su döngüsü değişiklikleri, tarım ve su kaynakları üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.