Türkiye’den kaçırılan eserler anavatanına döndü

Kültür ve Turizm Bakanlığının yürüttüğü çalışmalar sonucunda, Türkiye’den kaçırılan Roma İmparatoru Septimius Severus’un heykel başı ve 48 pişmiş toprak mimari levha, Danimarka Glyptotek Müzesi’nden anavatanına iade edildi.

Antalya Arkeoloji Müzesi’nde düzenlenen teslim töreninde konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Burdur Boubon Antik Kenti kökenli Septimius Severus’un heykel başı ile Burdur’un Düver köyünden kaçırılan 48 pişmiş toprak levhanın iadesini gerçekleştirdiklerini belirtti. Boubon Antik Kenti’ndeki Roma dönemi heykellerinin önemine dikkat çeken Bakan Ersoy, 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılar nedeniyle bölgenin büyük zarar gördüğünü vurguladı.

DEDEKTİFLİK HİKAYESİNE BENZEYEN BİR SÜREÇ

Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi ile Manhattan Bölge Savcılığı iş birliği sayesinde daha önce de çok sayıda Boubon kökenli eserin Türkiye’ye geri kazandırıldığını hatırlatan Ersoy, bu sürecin adeta bir dedektiflik hikayesi niteliğinde olduğunu belirtti. Ersoy, “Lucius Verus, Septimius Severus, Genç İmparator ve Giyimli Kadın heykelleri, İmparator Caracalla’ya atfedilen iki büst ve dönemin önemli kişiliklerine ait 5 baş ile 1 bronz kadın büstü Türkiye’ye yeniden kazandırıldı. Bu iadeler sunulan belgeler, görgü tanıklarının ifadeleri ve adli kriminolojik çalışmalar sayesinde gerçekleşti.” dedi.

HEYKELİN BAŞ VE GÖVDESİ BİRLEŞECEK

Prof. Dr. Jale İnan’ın, milattan sonra 3. yüzyıla tarihlenen heykel başını Boubon kökenli olarak tespit ettiğini belirten Bakan Ersoy, yeni kanıtlarla birlikte Danimarka’dan iade talebinde bulunulduğunu söyledi. Glyptotek Müzesi, sunulan deliller ve bilimsel incelemeler sonucunda etik nedenlerle eserin iadesini kabul etti. Bakan Ersoy, heykelin başı ve gövdesinin titizlikle birleştirilmesi için konservasyon çalışmalarının başlatıldığını belirtti.

PİŞMİŞ TOPRAK LEVHALAR GERİ DÖNDÜ

Düver kökenli pişmiş toprak levhaların da 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla yurt dışına çıkarıldığını belirten Ersoy, bu levhaların Antik Pisidia kültürünü anlamamıza önemli katkı sağladığını vurguladı. “Dünyanın neresine kaçırılmış olursa olsun, bu topraklara ait hangi eser varsa izini sürecek ve geri getireceğiz.” ifadelerini kullanan Ersoy, Anadolu’dan yasal olmayan yollarla çıkarılan eserlerin tespit edilmesi halinde hukuki yollarla iadesinin sağlanacağını dile getirdi.

2002-2025 ARASINDA 13 BİN 282 ESER İADE EDİLDİ

2025 yılında 14 önemli eserin iadesinin sağlandığını belirten Ersoy, 2024’te ise 1149 tarihi eserin bulunarak ülkeye geri getirildiğini ifade etti. 2018-2025 arasında toplamda 8 bin 967 eserin iadesi gerçekleştirildi. “Çingene Kızı Mozaikleri, Roma dönemi Zeugma kökenli stel, Kiliya tipi idol, Mustafa Dede tarafından istinsah edilen Kur’an-ı Kerim, Roma dönemi Lucius Verus Heykeli ve Kybele Adak Heykeli geri kazandırılan eserlerden sadece bazıları.” dedi.

Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft, eserlerin ait olduğu topraklara getirilmesinden memnuniyet duyduğunu belirtti. Levhaların Türkiye’ye ait olduğunun tespiti üzerine, müzeden gelen girişimlerle iade sürecinin gerçekleştiğini söyledi. Geçen yıl 350 bin Danimarkalı turistin Türkiye’yi ziyaret ettiğini ve bunların 200 bininin Antalya bölgesine geldiğini hatırlatan Toft, önümüzdeki dönemde daha fazla Danimarkalı turistin Türkiye’yi ziyaret edeceğini dile getirdi.