İslamcı militandan Beyaz Saray ziyaretine: Suriye lideri Şara’nın dönüşümü

Özel dikilmiş takım elbisesi, geriye taranmış saçlarıyla Suriye‘nin geçiş yönetimi devlet başkanı Ahmed Şara‘nın uluslararası kamuoyu önündeki imajı önemli bir aşamaya geçmiş gibi görünüyor.

Savaş yorgunluğunu üzerinden atıp yeni bir isim alan Şara artık dünyanın en güçlü liderlerinden bazılarıyla el sıkışıyor.

Şara, ABD’nin kendisini küresel terörizm listesinden çıkarmasından sadece iki gün sonra resmi bir ziyaret için Washington’a gitti.

İslamcı militanların lideri olarak Beşar Esad’ı devirmesinden 11 ay sonra Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump tarafından kabul edilecek.

Peki, bir zamanlar ABD’nin başına 10 milyon dolar ödül koyduğu Ahmed Şara’nın bu çarpıcı dönüşümüne ne sebep oldu?

Şara ülke yönetimini aldığından bu yana Suriye‘nin dünya sahnesindeki varlığını yeniden tesis etmeyi hedefliyor.

Eylül ayında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na hitap etmek üzere ABD’ye giden Şara, Suriye‘nin “dünya milletleri arasında hak ettiği yeri geri aldığını” söyledi. Uluslararası topluma da yaptırımları kaldırma çağrısı yaptı.

Aslında Şara’nın dönüşümünün 10 yıla uzanan bir geçmişi var.

Bu dönüşüm yalnızca kamuoyuna yaptığı açıklamalarda ve uluslararası kuruluşlara verdiği röportajlarda değil, aynı zamanda değişen görünümünde de açıkça belli.

Bu dönüşüm sırasında sembolizmin gücünü de küçümsemediği anlaşılıyor.

Bir zamanlar geleneksel cihatçı militan kıyafetleri giyen Şara, son yıllarda daha Batılı giyim tarzı benimsedi.

Geçen yıl Esad rejimini devirmeye yönelik taarruz sırasında ise askeri üniformalarla birliklerine komuta etmişti.

Tüm bunlar, Şara’nın Suriye‘deki Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) örgütünün lideriyken verdiği görüntüden çok farklıydı.

Bu grup 2016 yılındaki kopuşa kadar El Kaide ile bağlantılıydı.

Şara, HTŞ’ye liderlik etmeden önce Irak’ta El Kaide adına savaştı ve hatta bir süre ABD güçleri tarafından hapse atıldı.

Ahmed Şara döneminde HTŞ, Suriye‘nin kuzeybatısında isyancıların en büyük kalesi olan İdlib’de hakim güç haline geldi.

Türkiye sınırındaki bu bölge, çoğu yerinden edilmiş yaklaşık dört milyon insana ev sahipliği yapıyordu.

HTŞ, bölgeyi İslamcı militan bir grubun yönetmesiyle ilgili endişeleri gidermek için 2017’de, siyasi ve idari uzantısı olarak Suriye Kurtuluş Hükümeti (SKH) adlı sivil bir oluşumu hayata geçirdi.

SKH hakimiyet alanında bir devlet gibi yapılandı.

Eğitim, sağlık ve yeniden inşa gibi sektörleri denetleyen bir başbakan ile altında bakanlıklar görevlendirildi.

Şeriat hukukunu gözeten bir konsey de kuruldu.

Şara imajını daha da güçlendirmek için yerel halkla sürekli etkileşimde bulundu.

Yerinden edilmiş kişilerin kaldığı kampları ziyaret etti. Sivil etkinliklere katıldı ve özellikle 2023 Şubat depremi gibi krizlerde yardım çalışmalarını denetledi.

Yönetimini meşrulaştırmak, istikrar ve hizmet sağlama niyetini kanıtlamak için altyapı alanındaki başarılarını vurguladı.

Daha önceyse 2021’de Afganistan’da iktidarı ele geçiren Taliban’ı övmüştü.

Taliban’ı, cihat hedefleriyle siyasi hedefleri arasında denge kurabilen, taktiksel tavizler verebilen bir ilham kaynağı olarak nitelendirmişti.

Şara, İdlib’deki yönetimiyle, HTŞ’nin yalnızca cihat savaşı değil, aynı zamanda etkili bir yönetim yeteneği ortaya koyabileceğini de göstermek istedi.

İstikrar, kamu hizmetleri ve yeniden yapılanmaya öncelik verdi, İdlib’i HTŞ yönetimi altında bir başarı modeli olarak göstermeyi amaçladı.

Bununla birlikte hem örgütün meşruiyetini hem de kendi siyasi hedeflerini güçlendirmek istedi.

ABD, bu reform sürecine karşılık olarak, bu yılın başlarında HTŞ’ye yönelik yaptırımları kaldırdı.

Ancak Şara liderliğindeki HTŞ, gücünü pekiştirmek ve sahaya hakim olmak amacıyla hem cihatçı hem de diğer isyancı örgütleri ezmek ve dışlamakla suçlandı.

HTŞ, Esad’ın devrilmesinden önceki aylarda çeşitli reformlar başlattı.

İnsan hakları ihlalleriyle suçlanan tartışmalı güvenlik gücünü dağıttı. Vatandaşların şikayette bulunabilmeleri için bir daire kuruldu.

Örgütü eleştirenler, bu önlemlerin muhalefeti bastırmak için bir gösteri olduğunu savundu.

Şara’nın Trump ile yapacağı görüşme, diplomatik imajının yenilenmesi noktasında son örnek.

Daha önce Mayıs ayında Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a yaptığı ziyarette ABD başkanıyla görüşmüştü.

Trump Şara’yı “sert bir adam, çok güçlü bir geçmişe sahip” ifadeleriyle övmüştü.

Eylül ayında ise ülkesinin “dünya milletleri arasında hak ettiği yeri geri aldığını” söylemişti.

Sonrasında BM Güvenlik Konseyi, Washington’un değişen siyasetiyle paralel şekilde Suriye ve yeni liderlerine yönelik yaptırımları kaldırma yönündeki

İslamcı militan geçmişine rağmen Şara, Suriye’de biraraya getirmek istediği farklı gruplara ılımlı bir liderlik sözü verdi.

Mayıs ayında Economist dergisine verdiği bir röportajda Şara, “İntikam üzerine bir gelecek inşa edemeyiz” diyordu.

Toplumuna, “Suriye sadece galipler için değil, tüm halk için bir yuva olmalı” mesajı verdi.

Ahmed Şara’nın ABD’ye varışından birkaç saat önce, ülkesinin güvenlik güçlerinin, IŞİD üyesi olduğundan şüphelenilen onlarca kişiyi gözaltına aldığı duyuruldu.

Şara bu yılın başlarında, Suriye’deki suçlanan güvenlik güçlerinin bazı unsurlarını yargılama sözü vermişti.

Ancak vaadin ne kadar hayata geçirildiği halen tartışılıyor.

Son zamanlarda Sünni Bedevi aşiret savaşçıları ile arasında şiddet olayları patlak verdi.

Ülkenin farklı bölgelerindeki durum, uluslararası arenada yaşananlara ve Suriye Devlet Başkanı’nın yansıttığı imaja rağmen, soru işaretlerini gündeme getiriyor.

HTŞ liderliğindeki hükümetin, 10 yılı aşkın süredir savaşla yönetilen ülkede istikrarı yeniden sağlayıp sağlayamayacağı merak ediliyor.

Kaynak: Haberler